Kemik Kanseri Nedir?

YetiÅŸkin insan iskelet sistemi 206 kemikten oluÅŸur. Ä°ç organları korur, insanların dik durmasına izin verir ve hareketi saÄŸlayan kaslara tutunur. Kemikler; fibröz doku denilen baÄŸlarla diÄŸer kemiklere baÄŸlıdır. Kıkırdak kemiklerin bir araya geldiÄŸi eklemleri kapsar ve korur. Kemikler, içi boÅŸ yapıdadır ve kan hücrelerini üreten süngerimsi, kırmızı doku olan kemik iliÄŸi ile doludur. Korteks, kemiÄŸin sert dış kısmıdır.

Kemik, yumuÅŸak, lifli bir doku olan kollajenden oluÅŸmaktadır ve kalsiyum fosfat adındaki bir mineral kemiklerin sertleÅŸmesine ve güçlenmesine yardımcı olur.

 Kemik hücrelerinin üç tipi vardır:

Osteoklast: Eski kemiÄŸi yıkan ve ortadan kaldıran hücreler

Osteoblast: Yeni kemik oluÅŸturan hücreler

Osteosit: KemiÄŸe besin taşıyan hücreler

               Nadir olmakla birlikte, kemik kanseri herhangi bir kemiÄŸin herhangi bir yerinde ortaya çıkabilir. Kanser kemik içinde normal hücrelerin deÄŸiÅŸmesi kontrolsüz bir ÅŸekilde büyümesi ile baÅŸlar, “tümör” adı verilen bir kitle oluÅŸur. Kemik tümörü kanserli veya iyi huylu olabilir. Kanserli bir tümör habis (malign) ise, vücudun diÄŸer bölgelerine yayılmış olabilir, anlamına gelir. Ä°yi huylu (benign) bir tümör, tümör yayılmamış anlamına gelir. Ä°yi huylu bir tümör kemik dışına yayılmamış olsa bile, yeterince büyüyebilir, çevreleyen doku üzerine baskı yapabilir ve kemiÄŸi zayıflatabilir. Malign (kötü huylu) bir tümör korteksi yok edebilir ve yakındaki dokulara yayılabilir. Kemik tümör hücreleri kan dolaşımına karışırsa, vücudun diÄŸer bölgelerine yayılabilir, özellikle “metastaz” denilen bir süreç yoluyla akciÄŸere yayılabilir.

Kemik Kanseri Türleri

Kemik kanserinin farklı türleri vardır:

Osteosarkom ve Ewing Sarkomu: Bunlar kemik kanserinin en yaygın türlerinden ikisidir ve özellikle çocuklarda ve genç eriÅŸkinlerde görülür.

Kondrosarkom: Kıkırdak kanseridir ve yetiÅŸkinlerde daha sık görülür.

Kordoma: Genellikle alt omurilikte baÅŸlayan kemik kanseri türüdür.

Nadiren, yumuÅŸak doku sarkomu kemikte baÅŸlar, aÅŸağıdaki kanserlere neden olabilir:

FarklılaÅŸmamış Pleomorfik Sarkom (UPS): Kemik tümörlerinin % 1’inden azını oluÅŸturur ve genellikle yetiÅŸkinlerde bulunur. Kol ya da bacak, özellikle diz eklemi çevresi en yaygın görülen yerdir.

Fibrosarkom: Bu tip yumuÅŸak doku sarkomu özellikle orta yaÅŸ dönemindeki yetiÅŸkinler arasında daha yaygındır. ÇoÄŸunlukla uyluk kemiÄŸinde baÅŸlar.

KemiÄŸin Paget hastalığı: Bu hastalık genellikle yaÅŸlılarda görülür ve kemik dokusunun büyümesini içerir.

Kemik Kanseri Belirtileri ve Bulguları

               Kemik kanseri olan kiÅŸiler, aÅŸağıdaki belirtiler ya da bulgular ile karşılaÅŸabilirler. Bazen, kemik kanseri olan kiÅŸilerde bu belirtilerden herhangi biri görülmeyebilir. Ya da, bu belirtiler kanser olmayan bir tıbbi durumdan kaynaklanabilir.

               Kemik tümörü büyüdükçe, saÄŸlıklı kemik dokusu üzerine baskı yapabilir ve yok edebilir. AÅŸağıdaki semptomlara neden olur:

AÄŸrı: Kemik kanseri erken belirtileri, aÄŸrı ve tümör bulunan bölgenin ÅŸiÅŸmesidir. AÄŸrı ilk baÅŸta gelip gider, daha sonra ise daha ÅŸiddetli ve sürekli hale gelebilir. AÄŸrı hareket ile kötüleÅŸebilir ve yakın yumuÅŸak dokuda ÅŸiÅŸlik oluÅŸabilir.

Eklem ÅŸiÅŸliÄŸi ve sertliÄŸi: Eklem yakınında veya eklemde ortaya çıkan tümör, eklem ÅŸiÅŸmesine neden olabilir ve eklem daha sert ve hassas hale gelebilir. Hareket etmeyi sınırlandırabilir ve aralıklarla aÄŸrı olabilir.

Topallama: Tümörlü kemikte kırık eÄŸer bacağı etkilemiÅŸse, yürüme aksaklığına neden olabilir. Bu genellikle ileri evre kemik kanseri belirtisidir.

DiÄŸer az rastlanan belirtiler: Nadiren, kemik kanseri olan kiÅŸilerde ateÅŸ, kendini iyi hissetmeme, kilo kaybı ve anemi gibi belirtiler olabilir.

Yukarıda açıklanan semptom ve bulguların biri veya daha fazlası hakkında endiÅŸeleriniz varsa, mutlaka doktorunuzla konuÅŸun.

Kemik Kanseri Tanısı

               Doktorlar kemik kanseri teÅŸhisi ve metastaz olup olmadığını öÄŸrenmek için birçok test kullanırlar. Bazı testler hangi tedavinin daha etkili olabileceÄŸini belirleyebilir.

               Görüntüleme testleri (x-ray gibi), kemik kanseri tanısında ve kanserin yayılmış olup olmadığını öÄŸrenmek için kullanılabilir. Ä°yi huylu ve kanserli tümörler genellikle görüntüleme testlerinde farklı ÅŸekillerde görünür. Ä°yi huylu bir tümörün yuvarlak, düzgün, iyi tanımlanmış sınırları vardır. Kanserli bir tümörün agresif büyüme nedeniyle düzensiz, kötü tanımlanmış sınırları vardır.

Görüntüleme testleri kemik kanseri tanısında önerilmesine raÄŸmen, biyopsi tanıyı doÄŸrulamak ve alt tipini öÄŸrenmek için mümkünse yapılır. Kanser türlerinin çoÄŸunda, biyopsi kanserin kesin tanısı için tek yoldur. Biyopsi mümkün deÄŸilse, doktorun tanı koymasına yardımcı olacak diÄŸer testler önerilebilir. Herhangi bir ameliyat veya biyopsi gerçekleÅŸmeden önce, bir hastanın sarkom uzmanı tarafından görülmesi son derece önemlidir.

               AÅŸağıdaki liste, bu kanser türü teÅŸhis için seçenekleri açıklar ve listelenen tüm testler her kiÅŸi için kullanılmaz. Doktorunuz bir tanı testi seçerken bu faktörleri göz önünde bulundurur:

• YaÅŸ ve saÄŸlık durumu
• Kanser türü ÅŸüphesi
• Belirti ve bulgular
• Önceki test sonuçları

Bir fizik muayeneye ilave olarak, aÅŸağıdaki testler kemik kanseri tanısı için kullanılabilir:

Kan testleri: Bazı laboratuar testleri, kemik kanserini tespit etmeye yardımcı olabilir. Kandaki alkalin fosfataz ve laktat dehidrogenaz düzeyleri, osteosarkom veya Ewing sarkomuolan hastalarda daha yüksek olabilir. Ancak, kemik dokusunu oluÅŸturan hücreler çok aktif olduÄŸunda (çocukların büyümesi ve kırılan kemiÄŸin iyileÅŸmesi gibi), alkalen fosfataz miktarının normal olarak yüksek düzeyde olduÄŸuna dikkat etmek önemlidir. Bu nedenle çok yüksek düzeyde olması her zaman kanser anlamına gelmez.

X-ray: Küçük bir miktar radyasyon kullanarak vücudun iç yapılarının bir görüntüsünün oluÅŸturulması için kullanılan görüntüleme yöntemlerinden biridir.

Kemik taraması: Kemik sintigrafisi esnasında kemiklerin içine bakmak için bir radyoaktif izleyici kullanılır. Bu izleyici hastanın damar içine enjekte edilir.

Bilgisayarlı tomografi (BT) görüntüleme: BT taraması, x-ray makinesi ile vücudun üç boyutlu görüntüsünü oluÅŸturur. BT taraması tümörün boyutunu ölçmek için de kullanılabilir.

Manyetik rezonans görüntüleme (MR): MR taramaları yakın yumuÅŸak dokuda herhangi bir tümörü kontrol etmek için kullanılır.

Pozitron emisyon tomografisi (PET): Pozitron emisyon tomografisi (PET): PET taraması vücudun içinde organ ve dokuların resmini oluÅŸturmak için bir yoldur.

Entegre PET/BT: Bu tarama yöntemi aynı anda hem BT hem de PET taraması yapılması ile daha sonra bu görüntülerin toplanıp bir araya getirilmesini içerir. PET-BT taraması, doktorun tümör ve saÄŸlıklı dokunun nasıl enerji kullandığına ve yapısına bakmasına yardımcı olur. Toplanan bilgiler doktorun tedaviyi planlamasına fayda saÄŸlar ve farklı tedavilerin nasıl yarar saÄŸlayacağını belirleyebilir.

Biyopsi: Ä°ÄŸne biyopsisi veya eksizyonel biyopsi kanserin bulunduÄŸu yere baÄŸlı olarak yapılır. Ancak, bazen hastaya biyopsi yapmak mümkün olmayabilir.

Tanı testleri yapıldıktan sonra, doktorunuz tüm sonuçları gözden geçirecektir. EÄŸer tanı kanser ise, bu sonuçlar kanserin evresini açıklamaya yardımcı olur.

Kemik Kanseri Tedavi Seçenekleri

Kemik kanseri için en yaygın tedavi seçeneklerinin açıklamaları aÅŸağıda listelenmiÅŸtir. Tedavi seçenekleri ve tavsiyeler, kanser tipi ve evresine, olası yan etkileri, hastanın tercihleri ve genel saÄŸlığı gibi çeÅŸitli faktörlere baÄŸlı olarak deÄŸiÅŸir.

DüÅŸük dereceli bir tümör için birincil tedavi cerrahidir. Cerrahide amaç kanser hücrelerinin yok olduÄŸundan emin olmak için tümör ve saÄŸlıklı kemik marjı ya da tümör çevresindeki dokunun kaldırılmasıdır.

Yüksek dereceli bir tümör için, onkologlar genellikle birkaç tedavi seçeneÄŸini bir arada kullanılırlar. Bu tedavi kombinasyonu ameliyat, kemoterapi ve radyoterapi içerir.

a) Ameliyat

               Cerrahi operasyon sırasında tümör ve çevresindeki doku çıkarılır. Kemik kanseri ameliyatı genellikle tümör için geniÅŸ eksizyon içerir. EÄŸer tümör kol veya bacakta ise, mümkün olduÄŸunca ekstremite koruyucu teknikler kullanılır. Ancak amputasyon (tümörle birlikte kol veya bacağın kesilip alınması), tümör boyutu ve konumuna baÄŸlı olarak gerekli olabilir.

               GeniÅŸ eksizyon cerrahi teknikler kemik kanseri hastaları için yapılan amputasyon sayısını azaltmıştır. Amputasyon ile karşılaÅŸtırıldığında, hastaların %90’ından fazlası, konservatif, ekstremite koruyucu cerrahi ile tedavi edilebilir. Bu ameliyatlarda genellikle eksik kemiÄŸin yerini alması ve kalan kemiÄŸe güç saÄŸlaması için metal plakalar veya diÄŸer vücut bölgelerinden kemik gibi protezler gerektirir. Bu cerrahi prosedüre “rekonstrüktif cerrahi” denir. Bazı hastalar için, amputasyon en iyi seçenek olabilir. EÄŸer amputasyon gerekirse, fizik tedavi içeren rehabilitasyon hastanın fiziksel iÅŸleyiÅŸini en üst düzeye çıkarmaya yardımcı olabilir. Rehabilitasyon aynı zamanda bir uzvunu kaybeden kiÅŸinin sosyal ve duygusal etkileri ile baÅŸa çıkmasına yardımcı olabilir.

Kanser Ameliyatı Hakkında Bilinmesi Gereken Bilgiler

b) Kemoterapi

               Yalnızca ameliyat bazı kemik kanserleri, özellikle