Radyoterapi Nedir?

Radyoterapi yüksek enerji dalgalarından oluÅŸan ışınların vücudun bir kısmına nüfuz etmesi ile gerçekleÅŸtirilen bir tedavidir.

-Radyoterapi ağrısızdır.

-Harici radyoterapi sizi radyoaktif yapmaz. Vücudunuzda radyasyon taşımazsınız.

-Radyoterapi genellikle hafta sonları hariç haftanın her günü yapılır.

-Radyoterapi seansının süresi birkaç dakika ile yarım saat arasında sürebilir. Radyoterapi seanslarının uzunluÄŸu hizmet aldığınız merkezde kullanılan cihazın özelliklerine baÄŸlı olarak deÄŸiÅŸir. Merkezimizde kullanılan TrueBeam teknolojisi ile bu süre 2-3 dakikaya kadar düÅŸebilmektedir. Tedavi seanslarında hazırlık aÅŸamaları vb. için yaklaşık 30 dakika ayırmalısınız.

-Radyoterapi esnasında dengeli bir beslenme ve bolca dinlenme önerilir.

-Cildin radyoterapiye maruz kalan bölgesi hassaslaÅŸabilir ve kolay tahriÅŸ olabilir.

-Radyoterapinin yan etkileri genellikle geçicidir ve vücudun tedavi edilen bölgesine baÄŸlı olarak deÄŸiÅŸir.

Radyoterapi Nasıl Etki Eder?

Yüksek dozlu radyasyon hücrelerin büyümesini önler veya hücreleri öldürür. Kanserli hücreler çoÄŸu normal hücreden daha hızlı bölündüÄŸü ve büyüdüÄŸü için, radyoterapi birçok kanser türünün tedavisinde baÅŸarılı sonuç verir. Bu esnada normal hücreler de radyasyondan etkilenir ancak çoÄŸu radyasyonun etkilerinden kurtulur.

SaÄŸlıklı hücreleri korumak için doktorlar hastaya verilen radyasyon dozunu sınırlar ve tedaviyi zamana yayar. Bunun yanı sıra radyasyonu kanserli bölgeye yönlendirirken, saÄŸlıklı hücreleri mümkün olduÄŸunca korumak için çeÅŸitli yöntemler kullanılır.

Radyoterapinin Amaçları ve Faydaları Nelerdir?

Radyoterapinin amacı saÄŸlıklı hücrelere mümkün olduÄŸunca az zarar vererek kanserli hücreleri öldürmektir. Radyoterapi vücudun neredeyse her yerindeki birçok çeÅŸit kanseri tedavi etmek için kullanılabilir. Radyoterapi cerrahi yöntemlere benzer olan lokal bir tedavi yöntemidir, vücudun belli bir bölümündeki kanserli hücreleri hedef alır. Bazen hekimler tedavi sonuçlarını iyileÅŸtirmek için radyoterapiyi, kemoterapi gibi vücudun tamamına ulaÅŸan tedavi yöntemleri (sistemik tedaviler) ile beraber kullanmayı tercih eder.

Radyoterapinin Riskleri Nelerdir?

Kanser hücrelerine zarar veren veya hücreleri öldüren kısa ve yüksek dozlu radyasyon ışını saÄŸlıklı hücrelere de zarar verebilir, hatta bu hücreleri öldürebilir. Işının normal hücreler üzerindeki bu etkisi tedavinin yan etkilerine yol açar. Radyoterapinin çoÄŸu yan etkisi iyi bilinmektedir. Bu yan etkiler, doktor ve hemÅŸirenizin yardımı ile kolayca ortadan kaldırılabilir. Yan etkilerin riski genelde kanser hücrelerini öldürmenin faydalarından daha hafiftir.

Radyoterapi Nasıl Uygulanır?

Radyoterapinin iki yöntemi vardır: Harici veya dahili. Bazı hastalara her iki tedavi birden peÅŸ peÅŸe uygulanır.

Kansere karşı radyoterapi tedavisi gören çoÄŸu hastaya harici radyoterapi uygulanır. Bu tedavi türü genelde hastane ve tıp merkezlerinde günübirlik ve ayaktan uygulanır. Harici radyoterapide kullanılan cihaz, yüksek-enerji ışınlarını, kanserli bölgeye ve bu bölgenin etrafını çevreleyen saÄŸlıklı dokuya doÄŸru uygular.

Harici radyoterapide en yaygın olarak kullanılan cihaza “lineer akseleratör” adı verilir. NeoLife'da kullanılmakta olan Varian TrueBeam STX cihazı dünya çapında bu konuda kullanılan en hızlı, en etkin, saÄŸlıklı dokuya en az zarar veren cihazlardan biri olarak kabul edilmektedir.

TrueBeam STX:

3-Boyutlu Konformal Radyoterapi,

IMRT (Intensity Modulated Radiotherapy: Yoğunluk Ayarlı Radyoterapi),

IGRT (Image Guided Radiotherapy: Görüntü KılavuzluÄŸunda Radyoterapi),

IGRS (Image Guided Radiosurgery: Görüntü KılavuzluÄŸunda Radyocerrahi),

SBRT (Stereotactic Body Radiotherapy: Stereotaktik Vücut Radyoterapisi)

RapidArc (Hacimsel Yoğunluk Ayarlı Ark Terapi)

gibi tüm ileri radyoterapi ve radyocerrahi yöntemlerinin bir arada toplandığı tek sistemdir.

               EÅŸ zamanlı görüntüleme, hasta pozisyonlama, hareket ve ışın yönetimi ve doz ayarlama iÅŸlemlerini bir arada kullanarak hedef ile ışının uyuÅŸmasını saÄŸlayarak, hedef çevresindeki saÄŸlıklı dokuları en yüksek düzeyde korur.

               Tümörün etrafında hareket ederek tedavi süresini bir kaç dakikaya indirir. Klasik yöntemlerde bu süre çok daha uzundur.

Vücutta radyasyonun etki edeceÄŸi her tür tümörün tedavisinde etkilidir.

               Dahili radyoterapide, radyasyon kaynağı doÄŸrudan tümörün veya hedef dokunun bulunduÄŸu bölgeye yerleÅŸtirilir. Bu radyasyon tedavisi yöntemine “Brakiterapi” adı verilir.

Brakiterapi; jinekolojik, akciÄŸer, mide, yemek borusu, meme ve prostat gibi farklı organlara ait birçok farklı kanser türünün tedavisinde kullanılabilir. Merkezimizde sonradan yüklemeli ''Yüksek Doz Hızlı Brakiterapi'' tekniÄŸi ile jinekolojik tümörlerde de tedavi uygulanmaktadır. Tedavi planlamasında BT ve MR yardımıyla 3 boyutlu planlama yapılmakta, bu sayede hedefi daha doÄŸru belirlerken normal dokular daha iyi korunabilmektedir.

               Yüksek Doz Hızlı (YDH) Brakiterapi: Radyasyon onkoloÄŸunuz tarafından önerilen radyasyon dozu vücudun içine tümöre yakın olarak yerleÅŸtirilen bir aplikatör vasıtası ile uygulanır. Bu tedaviler aÄŸrı vermez ve seanslar yaklaşık 5 ile 15 dakika arasında sürer.

               Brakiterapi uygulamaları genelde radyasyon onkoloÄŸunuz tarafından planlanan bir seri seans ile zamana yayılarak gerçekleÅŸtirilir. Bu yöntem daha yüksek bir radyasyon dozunu etrafındaki saÄŸlıklı dokuya zarar vermeden direkt olarak tümöre uygulama fırsatı verir.

               Kanseri radyasyon ile tedavi eden bir doktor - radyasyon onkoloÄŸu - hastalığınıza uygun tip ve dozda tedaviyi önerir. Tedaviniz konusunda uzmanlaÅŸmış bir ekip tarafından gerçekleÅŸtirilir.

Bu ekipte genellikle:

-Medikal Fizik Uzmanı,

-Radyoterapi Teknikeri,

-Radyoterapi HemÅŸiresi bulunur.

-Sağlık ekibiniz de diğer branşlardan uzmanlar da gerektiğinde size yardımcı olacaktır.

Doktorunuz Tedavisi Nasıl Planlanır?

-BT-Simulasyon radyasyon tedavisi planlamasında ilk aÅŸamadır. BT taraması genel olarak 5 dakikadan daha az sürer ve tamamen aÄŸrısızdır. Bu randevu esnasında tedaviniz için gereken maske vb. gibi (immobilizasyon) sabitleme gereçleri üretilir. Bu gereçler BT-Simülasyon iÅŸlemi esnasında ve her radyoterapi seansında hastanın doÄŸru pozisyonda ve sabit kalmasını saÄŸlamak için kullanılır.

-Bir sonraki tedaviniz öncesinde, radyasyon onkoloÄŸu ve medikal fizik uzmanı BT taramanız sonucunda elde edilen bilgileri kullanarak radyasyon tedavinizin parametrelerini içeren bir tedavi planı oluÅŸtururlar.

-Radyoterapi teknikeri ise bu planı kullanarak seanslarınızı gerçekleÅŸtirir.

-NeoLife'da kullanılan BT tarama cihazı, geliÅŸmiÅŸ tedavi planlama sistemi ile, radyasyon onkoloÄŸuna tümörü ve etrafındaki saÄŸlıklı dokuyu doÄŸru bir ÅŸekilde belirleme ve görme imkanı saÄŸlar. Bu en doÄŸru tedavi yaklaşımını belirleme ve daha doÄŸru bir ÅŸekilde uygulamayı mümkün kılar.

-Birçok kanser tipi için radyoterapi genelde haftada 5 gün olmak üzere 6 veya 7 hafta boyunca uygulanır.

-Alacağınız toplam radyasyon dozu ve tedavi seansınız, tümörün büyüklüÄŸüne, tipine, yerine, genel saÄŸlık durumunuza ve görmekte olduÄŸunuz diÄŸer medikal tedavilere göre deÄŸiÅŸiklik gösterir.

Tedavinin Yan Etkileri Nelerdir?

-Harici radyoterapi vücuduzun radyoaktif olmasına yol açmaz. Bu nedenle, tedaviniz süresince diÄŸer insanlarla aynı ortamda bulunmaktan sakınmanıza gerek yoktur.

-Radyoterapinin çoÄŸu yan etkisi, tedavi edilen alanla ilgili ortaya çıkar. Birçok hastada neredeyse hiç yan etki görülmez. Doktor ve hemÅŸireniz size olası yan etkiler ve ne yapmanız gerektiÄŸi hakkında bilgi verecektir.

-Radyoterapinin yan etkileri her ne kadar hoÅŸ olmasa da, genellikle ciddiyet arz etmez ve genelde ilaç tedavisi ve diyet deÄŸiÅŸiklikleri ile kontrol edilebilir.

-Radyoterapi deÄŸiÅŸik kan hücrelerinin sayısını azaltabilmektedir. Bazı durumlarda, tedavi edilen bölgeye baÄŸlı olarak, kanınızdaki alyuvar, akyuvar ve trombosit sayısını ölçtürmek için rutin kan sayımı yaptırmanız gerekebilir.

Terapi Esnasında Kendinize Bakmak Ä°çin Neler Yapabilirsiniz?

               Her hastanın vücudu radyoterapiye farklı yanıt verir. Radyoterapi gören hemen hemen her hastanın, kendi saÄŸlığını koruması ve tedaviye ek fayda saÄŸlaması için kendilerine ekstra özen göstermesi gerekir.

Akılda tutulması gereken bir takım genel kurallar ÅŸöyledir:

-Tedaviye baÅŸlamadan önce doktorunuzu kullandığınız her türlü ilaç ve varsa alerjileriniz ile ilgili bilgilendirin.

-Ä°yi beslenme çok önemlidir.

-Vitamin destekleri ve bitkisel ürünler kullanmadan önce doktorunuza danışın.

-Vücudunuzun tedavi edilen bölgesinde giysilerinizin sizi sıkmamasına özen gösterin.

-Tedavi edilen bölgenin derisine nazik olun.

Yan Etkiler Ä°le BaÅŸa Çıkmak

Yan Etkiler Herkes Ä°çin Aynı mıdır?

               Radyoterapinin yan etkileri bir hastadan diÄŸerine deÄŸiÅŸiklik gösterir. Tedaviniz esnasında hafif sayılabilecek yan etkiler yaÅŸayabileceÄŸiniz gibi, hiç yan etki hissetmemeniz de mümkündür. Radyoterapinin en sık görülen ilk yan etkileri, halsizlik ve deride deÄŸiÅŸimlerdir. Bu yan etkiler vücuttaki her türlü tümörün tedavisinde belirebilir. DiÄŸer yan etkiler vücudunuzun hangi bölgesinin tedavi edildiÄŸine gore deÄŸiÅŸebilir. ÖrneÄŸin, baÅŸ bölümünde yapılan radyoterapi geçici veya kalıcı saç dökülmesine neden olabilir. Tedavi mide, bağırsaklar veya ağız bölümü ile ilgili ise iÅŸtahınız azalabilir. Bununla birlikte birçok yan etki geçicidir. Bu esnada da rahatsızlığınızı azaltmanın çeÅŸitli yolları bulunmaktadır.

Yan Etkiler Aktivitelerinizi Etkiler mi?

               YaÅŸadığınız yan etkiler aktivitelerinizi ve yaÅŸam ÅŸeklinizi etkilemek zorunda deÄŸildir. Bu genellikle yan etkilerin ÅŸiddetine göre deÄŸiÅŸir. Birçok hasta tedavisi boyunca iÅŸine devam eder, yemek piÅŸirir ve hobilerini sürdürür. Bazı durumlarda doktorunuz tedavi edilen bölgeyi tahriÅŸ edecek davranışlardan kaçınmanızı isteyebilir.

HalsizliÄŸin Nedeni Nedir?

-Yorgun ve enerjisiz hissetmek, yani halsizlik, kanser hastalarının çoÄŸu tarafından belirtilen en yaygın yan etkidir. Bunun tam nedeni her zaman belli olmayabilir. Kan hücrelerinin sayısının azalması, uykusuzluk, aÄŸrı, iÅŸtahsızlık da halsizliÄŸe yol açabilir.

-Birçok kiÅŸi radyoterapinin ilk birkaç haftasının ardından yorgun hissetmeye baÅŸlar. Radyoterapi esnasında vücut iyileÅŸmek için fazla miktarda enerji harcar. Hastalığınız ve radyoterapi için günlük seyahatleriniz ve radyasyonun saÄŸlıklı hücreleriniz üzerindeki etkisi nedeni ile de yorgun hissedebilirsiniz. BitkinliÄŸiniz ve yorgunluÄŸunuz tedavinizin bitmesinden sonra yavaÅŸ yavaÅŸ kaybolacaktır.

-Yorgun hissettiÄŸinizde fiziksel aktivitelerinizi azaltın ve boÅŸ zamanlarınızı dinlenmeye ayırın. Bazen yürüyüÅŸ gibi hafif egzersizler yorgunluÄŸunuzu üzerinizden atmakta yardımcı olabilir.

-EÄŸer tam zamanlı bir iÅŸte çalışıyorsanız aynı tempoyu korumak isteyebilirsiniz, ancak bazı hastalar radyoterapi esnasında izin kullanmayı veya çalışma saatlerini azaltmayı seçerler. Her iki durumda da aile bireylerinizden size günlük iÅŸlerinizle ile ilgili destek istemeniz önerilir.

Cildinize Nasıl Bakmalısınız?

-Nadiren tedavi edilen bölgede kızarıklık ve