AkciÄŸerde baÅŸlayan kanserler iki ayrı tipe ayrılırlar. Küçük hücreli olmayan akciÄŸer kanseri ve küçük hücreli akciÄŸer kanseri. Bu kanserlerin birbirinden ayırımı, hücrelerin mikroskoptaki görüntülerine göre yapılır. Her iki tip kanserde deÄŸiÅŸik ÅŸekillerde geliÅŸip yayılır ve tedavi edilirler.

 Küçük Hücreli Olmayan AkciÄŸer Kanseri

Küçük hücreli akciÄŸer kanserlerinden daha yaygındır ve genel olarak daha yavaÅŸ geliÅŸir ve yayılırlar. Bu kanserin 3 ana tipi vardır:Bu tipler arasında tedavi ve yaÅŸam süresi açısından fark yoktur.

Küçük Hücreli AkciÄŸer Kanseri

Bu kansere bazen de yulaf yulaf hücresi kanseride de denir. Küçük hücreli olmayan akciÄŸer kanserine göre daha az yaygındır. Bu tipdeki kanserler daha hızlı geliÅŸir ve vücudun diÄŸer organlarına yayılması da daha fazladır.

AkciÄŸerlerde baÅŸlayan kanserler 2 tipe ayrılırlar. Mikroskop altında hücrelerin görüntüsüne göre küçük olmayan hücreli akciÄŸer kanseri ve küçük hücreli akciÄŸer kanseri. Her tip akciÄŸer kanseri farklı ÅŸekilde büyür, geliÅŸir ve tedavi edilir.

 AkciÄŸer Kanserinde Risk Elementleri:

AkciÄŸer kanser oluÅŸumu tek bir sebebe baÄŸlanamaz. Yapılan araÅŸtırmalar sonucu akciÄŸer kanserinin bir çok nedeni bulunmuÅŸtur ÇeÅŸitli faktörler akciÄŸer kanser oluÅŸumunda rol oynayabilir. Bunların çoÄŸu tütün kullanımıyla iliÅŸkilidir Kanser bulaşıcı deÄŸildir. Bazı insanların akciÄŸer kanser olma riski diÄŸerlerinden daha fazladır. AÅŸağıdaki durumlarda kanser riski artmaktadır.

Sigara içmek akciÄŸer kanserine neden olur. Tütündeki zararlı maddeler (karsinojen) akciÄŸerdeki hücrelere zarar verir. Zamanla bu zararlı etkiler hücrelerde kansere neden olabilirler. Bir sigara içicisinin akciÄŸer kanseri olması; hangi yaÅŸta sigara içmeye baÅŸladığı, ne kadar süredir sigara içtiÄŸi, günde içtiÄŸi sigara sayısı, sigarayı ne kadar derin içine çektiÄŸiyle alakalıdır. Sigara içmeyi bırakmak bir kiÅŸinin akciÄŸer kanseri olma riskini büyük ölçüde düÅŸürür.

Puro ve pipo;puro ve pipo kullananlar bunları kullanmayanlara göre daha çok akciÄŸer kanseri olma riskine sahiptirler. KiÅŸinin kaç yıldır puro veya pipo içtiÄŸi , günde kaç adet içtiÄŸi ve ne kadar derin içine çektiÄŸi, kanser olma riskini etkileyen faktörlerdir. Ä°çlerine çekmeseler de puro ve pipo içicileri akciÄŸer ve ağız kanserinin diÄŸer tipleri için de risk altındadırlar.

Pasif içiciler (tütün dumanına maruzkalanlar); AkciÄŸer kanseri olma riski pasif içicilik durumunda da artmaktadır.

Asbest; Belli bazı endüstrilerde kullanılan ve doÄŸal olarak fiberlerde bulunan bir mineral grubudur. Asbest fiberleri partiküllere ayrılmaya meyillidirler ve havada dolaşıp kıyafetlere yapışırlar. Bu partiküller solunduÄŸu zaman akciÄŸerlere yerleÅŸirler ve orada akciÄŸer hücrelerini zarara uÄŸratırlar ve böylece kanser geliÅŸme riskini artırırlar. Çalışmalar asbeste maruz kalan iÅŸçilerde akciÄŸer kanseri geliÅŸme riskinin maruz kalmayanlara göre 3-4 kat daha fazla olduÄŸunu göstermiÅŸtir. Bu artış gemi inÅŸası, asbest madenleri, izolasyon iÅŸi ve fren tamiri gibi endüstrilerde çalışanlarda gösterilmiÅŸtir.

AkciÄŸer kanseri olma riski asbest iÅŸçileri sigara içiyorlarsa daha fazladır. Asbest iÅŸçileri iÅŸ verenleri tarafından temin edilen koruyucu malzemeleri kullanmak ve tavsiye edilen iÅŸ ve güvenlik prosedürlerini takip etmek zorundadırlar.

Hava KirliliÄŸi; AkciÄŸer kanseri ile hava kirliliÄŸine maruz kalmak arasında bir iliÅŸki bulunmuÅŸtur. Ama bu iliÅŸki açıkca tarif edilememiÅŸtir ve daha fazla araÅŸtırma yapılması gerekmektedir.

AkciÄŸer Hastalıkları; Verem gibi bazı akciÄŸer hastalıkları kiÅŸinin kanser olma riskini artırırlar. AkciÄŸer kanserinin veremle etkilenen bölgelerde daha fazla geliÅŸme eÄŸilimi vardır.

Hastanın hikayesi; Bir kere akciÄŸer kanseri olan kiÅŸinin tekrar ikinci akciÄŸer kanseri olma riski, hiç kanser olmamış kiÅŸiye oranla daha fazladır. AkciÄŸer kanseri tanısı aldıktan sonra sigara içmeyi bırakmak, ikinci bir akciÄŸer kanseri geliÅŸmesini önleyebilir.

Riskli meslekler; madenciler, tekstil, izolasyon ve tersane iÅŸçileri, petro-kimya, baca temizleyiciler, plastik sanayi iÅŸçileri, maden ve kaynak iÅŸçileri, çamaşır suyu üreticileri,cam seramik,muÅŸamba ve batarya iÅŸçileri,boya,dökümhaneler,çelik iÅŸçileri AkciÄŸer kanserinden korunmanın en iyi yolu sigara içmeyi bırakmak veya hiç baÅŸlamamaktır.

BULGULARIN FARKINA VARILMASI

Akciğer kanserinin belirti ve bulguları:

1- Bitmek bilmeyen ve zamanla daha kötüye giden bir öksürük

2- Kalıcı göÄŸüs aÄŸrısı

3- Kan tükürmek

4- Nefes darlığı

5- Hırıltılı nefes alıp-vermek.

6- Sık sık zatürre veya bronÅŸit olması ve geçmemesi

7- Boyun ve yüzde ÅŸiÅŸkinlik

8- İştahsızlık ve kilo kaybı

9- Yorgunluk

Bu bulgular akciğer kanserinden veya daha az ciddi durumlardan kaynaklanabilir. Bulguların bir doktor tarafından değerlendirilmesi gerekir.

AKCÄ°ÄžER KANSERÄ°NÄ°N TANI KONUMU

Belirtilerin nedenlerini bulmaya yardımcı olması için doktor kiÅŸinin geçirdiÄŸi hastalıkları, tütün kullanma (sigara,pipo,puro vs.) durumunu, çevresel veya mesleki olarak maruz kaldığı maddeleri ve diÄŸer aile fertlerinde kanser olup olmadığını sorgular. GöÄŸüs röntgeni ve bazı testler isteyebilir. EÄŸer akciÄŸer kanserinden ÅŸüpheleniyorsa balgam tetkiki (sputum sitoloji; akciÄŸerlerdeki mukozadan derin öksürükle çıkan materyalin mikroskopta incelenmesi) ister. Bu tetkik akciÄŸer kanserini tespit etmek için basit ve yararlı bir testtir. Doktorun kanserden emin olmak için akciÄŸer dokusunu incelemesi gerekebilir.

Biyopsi ile alınan küçük bir doku parçasının patolog doktor tarafından mikroskop altında incelenmesi kiÅŸinin kanser olup olmadığını gösterir.Bu doku parçasını almak için bir çok yöntem vardır.

1)Bronkoskopi: Ä°nce ve ışıklı bir tüp ( bronkoskop) hava yollarını görmek için ağızdan sokulur, hava yolları incelenir ve buradan küçük bir doku parçası alınır.

2)Ä°ÄŸne aspirasyonu: GöÄŸüsten bir iÄŸne sokularak tümörden küçük bir doku parçası alınması iÅŸlemidir.

3)Torasentez: Bir iÄŸne kullanılarak akciÄŸerleri çevreleyen sıvıdan biraz alınıp bu örneÄŸin incelenmesidir.

4)Torakotomi: Kanseri tanımak için tümörden bir parça almak amacıyla göÄŸüs kafesinin cerrahi müdahale ile açılmasıdır.

HASTALIÄžIN EVRELENDÄ°RÄ°LMESÄ°:

Yapılan tetkikler sonucu hastada kanser saptanırsa doktor hastalığın hangi evrede olduÄŸunu öÄŸrenmek isteyecektir. Bu evrelendirme kanserin yayılıp yayılmadığını yayılmış ise vücudun hangi bölgesine yayıldığını bulmak için yapılır.

Akciğer kanseri genellikle beyin ve kemiklere yayılır. Hastalığın evresini bilmek doktorun tedaviyi planlamasına yardımcı olur.

Kanserin yayılıp yayılmadığını bulmak için kullanılan bazı tetkikler ÅŸunlardır:

Bilgisayarlı tomografi

Magnetik Rezonans Ä°ncelemesi

Kemik sintigrafisi; Kanserin kemiklere yayılıp yayılmadığını gösterir. Az bir radyoaktif madde kan dolaşımına verilir ve anormal kemik geliÅŸimi olan yerde toplanır.Tarayıcı denilen alet bu alanlardaki radyo aktif seviyesini ölçer ve bunu röntgen filmine kaydeder.

Mediastinoskopi / Mediastinotomi: Mediastinoskopi kanserin göÄŸüsteki lenf düÄŸümlerine yayılıp yayılmadığını gösterir.

AKCÄ°ÄžER KANSERÄ° TEDAVÄ°SÄ°

               Tedavi bir çok faktöre baÄŸlıdır. Bunlar akciÄŸer kanserinin tipi, hastalığın evresi ve hastanın genel saÄŸlık durumudur. Bir çok deÄŸiÅŸik tedaviler ve tedavi kombinasyonları tedavide kullanılır.

Ameliyat sonrası gözle görünür, tespit edilecek düzeyde kanseri kalmayan hastalara verilen ek tedaviye adjuvan tedavi denir. Adjuvan tedavi ameliyat sonrası gözle görülmeyen ancak geride kalmış olması muhtemel az sayıdaki kanser hücrelerini öldürmek amacı ile verilir. Adjuvan tedavi verilip verilmeme kararı patoloji raporundaki özelliklere, hastanın yaşına, ve genel durumuna göre belirlenir. Hastalar ameliyat sonrası adjuvan tedavi olarak sadece kemoterapi veya sadece radyoterapi veya hem kemoterapi hem radyoterapi tedavisi alabilirler. Bazen, çok erken evrede olan hastalarda ameliyat sonrası adjuvan tedavi gerekmeyebilir.

Cerrahi Kanseri yok etmek için yapılan operasyondur. Cerrahi müdahalenin tipi kanserin akciÄŸerdeki yerleÅŸimine baÄŸlıdır. AkciÄŸerdeki küçük bir parçayı almak için yapılan operasyon 'wedge' veya 'segmental' rezeksiyon olarak adlandırılır.

EÄŸer cerrahi olarak tüm lob alınırsa (lobektomi), saÄŸ veya sol akciÄŸerin biri alınırsa (pnomonektomi) olarak adlandırılır. Bazı tümörler yerleÅŸimi, büyüklüÄŸü ve hastanın genel saÄŸlık durumu nedeniyle ameliyat edilemez.

Kemoterapi kanser hücrelerinin ilaçlarla öldürülmesidir. Genellikle birden fazla ilaçtan oluÅŸur. Kemoterapiyi yalnız bu konuda özel eÄŸitimi olan hemÅŸireler verir. Kemoterapinin verilme sayısı kür diye ifade edilir (1. kür, 2. kür gibi) ve genellikle aynı ilaçlar 21 veya 28 günde bir tekrarlanarak verilir. Kemoterapi çoÄŸunlukla damardan sıvı ÅŸeklinde ayaktan tedavi merkezlerinde veya ağızdan hap olarak verilir. Bazen hastanın genel durumundaki bozukluk , verilen ilaçlar veya ilaçların veriliÅŸ ÅŸekillerine göre hastaların tedavilerini hastanede yatarak almaları gerekebilir. Her kür sonrası hastalar medikal onkoloji polikliniÄŸinde kontrol edilirler. Bu kontrollerde hastalar muayene edilir, ÅŸikayetleri dinlenir, ilaçların yan etkileri sorgulanır ve vücuttaki diÄŸer organlara bir zarar verip vermediÄŸini araÅŸtırmak için bazı kan tetkikleri istenir. Her kür öncesi kan sayımının yapılması ve bu sayımın kemoterapiyi veren yetkili hemÅŸirelere gösterilmesi gerekmektedir. Bir hastanın ameliyat sonrası kemoterapi alıp almayacağını, eÄŸer alacaksa kaç kür alacağını patoloji raporundaki tümöre ait özellikler belirler. Ancak bu kararların verilmesinde hastanın yaşı, genel durumu da önemli rol oynar.

Bir gün içinde 12 saatten fazla zamanını yatarak geçirecek kadar genel durumu kötü olan hastalara kemoterapi verilmesi, yan etkilere tahammül edeme yeceklerinden uygun deÄŸildir. Kemoterapi yapılması planlanan hastalar, ameliyat olmuÅŸlarsa ameliyattan sonraki 3 hafta içinde kemoterapinin baÅŸlanması tercih edilir.

Kemoterapi alan hastalar her kemoterapiden yaklaşık bir hafta kadar sonra medikal onkoloji polikliniÄŸinde doktor kontrolünden geçmelidir. Bu kontrolde hastalar muayene edilir, ÅŸikayetleri dinlenir, kemoterapinin yaptığı yan etkiler deÄŸerlendirilerek gerekirse ilacın dozunda yeniden ayarlama yapılır.

Işın tedavisi:

Aynı zamanda radyoterapi de denir. Kanser hücresini öldürmek için yüksek enerjili ışınlar kullanılmasıdır. Sınırlı her alana uygulanır ve bu alandaki kanser hücrelerini etkiler.Radyoterapi bir tümörü küçültmeye yönelik olarak cerrahiden önce veya kanser hücresini yok etmek için yapılan bir müdahaleden sonra uygulanabilir. Doktorlar radyoterapiyi genellikle kemoterapi ile birlikte cerrahi tedaviye karşı birinci alternatif olarak kullanırlar. Nefes darlığı gibi belirtilerin giderilmesi için de kullanılabilir.

Foto dinamik terapi:

Bu özel bir kimyasal maddenin kan dolaşımına verilmesi ve hücreler tarafından alınmasıdır. Bu kimyasal madde normal hücreleri hızla terk eder. Fakat kanserli hücrelerde daha uzun bir süre kalır. Daha sonra bu hücrelere lazer ışığı uygulanarak maddenin aktif hale geçmesi saÄŸlanır ve hücreler öldürülür.

Küçük hücreli olmayan akciÄŸer kanseri tedavisi:

Küçük hücreli olmayan akciÄŸer kanseri hastaları bir çok deÄŸiÅŸik yolla tedavi edilebilirler. Tedavinin seçimi hastalığın yaygınlığı ile ilgilidir. Cerrahi müdahale en yaygın tedavi ÅŸeklidir. Radyoterapi ve kemoterapi de hastalığın süresini yavaÅŸlatma ve semptomları kontrol etmede kullanılabilir.

Küçük hücreli AkciÄŸer kanseri tedavisi:

Küçük hücreli akciÄŸer kanseri hızlı yayılır. Bir çok vakada hastalık tanı konduÄŸunda vücudun diÄŸer bölümlerine de yayılmıştır. Doktorlar vücuda yayılmış kanser hücrelerine ulaÅŸmak için hemen hemen her zaman kemoterapi kullanırlar. Kemoterapi içeren tedavi de akciÄŸerdeki tümörler veya vücudun diÄŸer bölümlerindeki tümörler hedeflenerek uy