Cilt dokularından kaynaklanan kanserlerdir. Birden fazla türü vardır.

Cilde rengini veren melanosit simile hücrelerden kaynaklanan kanserler Malign melanoma olarak adlandırılır.

Bazal hücrelerden kaynaklanan kanserler, bazal hücreli karsinomalardır. Cildin dış tabakasındaki yassı hücrelerden kaynaklanan kanserler yassı hücreli karsinomalardır. Yine sinir sisteminden gelen uyarılara hormon üreterek cevap veren nöroendokrin hücrelerinden kaynaklanan cilt kanserleri de vardır.

Cilt kanserleri ileri yaÅŸlarda, güneÅŸ ışığına maruz kalan bölgelerde veya bağışıklık sistemi zayıf olan kiÅŸilerde ortaya çıkar.

Cilt kanserleri en çok görülen kanser türüdür. Tüm kanser vakalarının yaklaşık yarısını cilt kanserleri oluÅŸturur. Bazal ve yassı hücreli kanserlerin sayısı kesin olarak bilinmemekle birlikte ABD' de her yıl bir milyon yeni vaka tespit edileceÄŸi tahmin edilmektedir. Bazal hücreli kanserler daha yaygındır, bu vakaların 800.000 ila 900.000' i bazal hücreli kanserler ve 200.000 ila 300.000 i yassı hücreli kanserlerdir.

Cilt kanserleri sıklıkla ölüme sebebiyet vermezler. En çok görülen kanser türü olmasına raÄŸmen kansere baÄŸlı ölümlerin en az nedenidir. Melanom dışı cilt kanserlerine baÄŸlı olarak ABD' de her yıl 1000 ila 2000 ölüm görülmektedir. Ölen hastaların çoÄŸu yaÅŸlı ve yeterince tedavi almamış olanlardır. DiÄŸer ölüm vakaları ise organ transplantasyonu yapılmış, bağışıklık sistemi bozuk hastalardır. Cilt kanseri, cildin tabakalarından kaynaklanan, hücrelerin aşırı ve kontrolsüz büyümesiyle ortaya çıkan kanserlerdir.

Cildin en dış tabakası epidermis ve onun altında yer alan daha iç tabaka ise dermis olarak adlandırılır. Epidermiste en dışta yassı hücreler olmak üzere üç tip hücre (yassı hücreler, bazal hücreler ve melanositler) bulunur. Melanositler cilde rengini veren melanin pigmentini yapan hücrelerdir. Fazla güneÅŸe maruz kaldığında daha çok melanin pigmenti yapılır ve cilt rengi koyulaşır.

Risk Faktörü

*Cilt rengi ve güneÅŸ ışığına maruz kalma, melanom dışı cilt kanseri ve aktinik keratoz riskini artırır. 

*Bazal hücreli ve yassı hücreli cilt kanserleri için risk faktörleri;

*DoÄŸal veya yapay aşırı güneÅŸ ışığı maruziyeti

*Sarışın, mavi veya yeÅŸil gözlü, çilli olma

*Ciltte yanık veya yara izi olması

*Arsenik maruziyeti

*Kronik cilt enfeksiyonları veya cilt ülserleri

*Radyoterapi almış olmak

*Organ nakli veya diÄŸer nedenlerle bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaç alıyor olmak

*Aktinik keratozis

*Bu risk faktörlerine sahipseniz, doktorunuzla bu konuyu görüÅŸmelisiniz.

               DiÄŸer bazı risk faktörleri ise ÅŸunlardır;

YaÅŸ: YaÅŸla birlikte cilt kanseri görülme riski artar. Bunun nedeni yaÅŸla birlikte güneÅŸ ışığına maruziyet süresinin artması olabilir.

Erkek Cinsiyet: Erkeklerde bazal hücreli cilt kanseri kadınlardakinden iki kat, yassı hücreli kanser ise üç kat daha fazla görülmektedir.

Kimyasallar: Arsenik dışında böcek ilacı yapımında kullanılan ağır metallere maruz kalma, parafin, belli tip yaÄŸlar, kömür ve katran maruziyeti de cilt kanseri riskini artırır.

Bir kez cilt kanseri olan birinde ikinci bir kez cilt kanseri görülme riski daha fazladır. Sedef hastalığı nedeni ile ilaç ya da PUVA(ultraviyole ışın tedavisi) alanlarda yassı hücreli cilt kanseri ve diÄŸer cilt kanserleri riski daha fazladır.

Nadir görülen kseroderma pigmentozum olarak adlandırılan bir cilt hastalığında güneÅŸ ışığına baÄŸlı hasarın tamir edilebilme kapasitesi azalır. Bu bireylerde çocukluk çağında bile cilt kanserleri görülebilir.

               HPV(Ä°nsan papilloma virüsü) genital bölge ve anüste, el ve ayaklardakinden farklı siÄŸillere neden olur. Bu siÄŸiller, cilt kanseri riskini artırır.

Sigara içmek yassı hücreli cilt kanseri riskini artırmaktadır.

Korunma

Bazal hücreli ve yassı hücreli kanserler tam olarak önlenememekle birlikte kansere yakalanma riski azaltılabilir. Melanom dışı cilt kanseri riskini azaltmanın en iyi yolu güneÅŸ ışığına maruz kalmamaktır. Kendinizi güneÅŸ ışınlarından korumanın ve ultaviyoleden faydalanmanın dört yolu; güneÅŸlenirken tiÅŸört giymek; ÅŸapka takmak, gözleri korumak için güneÅŸ gözlüÄŸü kullanmak ve güneÅŸten koruyucu kremler kullanmaktır. Yapay bronzlaÅŸma da cilt için zararlıdır. Bu tarz ultraviyole ışınlarına da maruz kalmaktan kaçınmalısınız. Çocukları da mümkün olduÄŸunca güneÅŸ ışığından korumalı ve onlara kendilerini güneÅŸ ışığından korumanın yollarını öÄŸretmelisiniz. Ancak güneÅŸ ışığından kaçınma önerilirken güneÅŸ ışığı ve vitamin D arasındaki iliÅŸkiye de dikkat edilmesi önemlidir. Vitamin D ciltte güneÅŸ ışığı etkisi ile üretilen ve belli kanserlere karşı da koruyucu etkisi olduÄŸu bilinen bir vitamindir. Vitamin D' nin en uygun seviyesi ve cilt kanseri riski ile güneÅŸ ışığından yeterli vitamin D alınması arasındaki yarar zarar dengesi tam olarak bilinmemektedir. Cilt renginiz koyu ise ve güneÅŸ ışığının zayıf olduÄŸu bölgelerde yaşıyorsanız günlük vitamin D almanız veya belirli gıdalarla Vitamin D takviyesi yapmanız tavsiye edilebilir, ülkemizde de sütlerin çoÄŸuna Vitamin D ilave edilmektedir. Arsenik, böcek ilaçları gibi bazı kimyasallara da maruz kalmaktan kaçınmalısınız.

Belirtiler

ÇeÅŸitli cilt kanseri türlerinden en çok görülenleri hakkında kısa bilgi aÅŸağıdadır;

Bazal hücreli kanserler: En dış tabaka olan epidermisteki hücrelerden kaynaklanır. Her 10 cilt kanserinden yaklaşık sekizi bazal hücreli kanserlerdir. Bu tip cilt kanserleri yavaÅŸ büyürler, nadiren yayılım yaparlar. Bazal hücreli kanserlerin neredeyse yarısında beÅŸ yıl içinde yeni cilt kanseri görülebilmektedir.

Tanı

Melanom dışı kanserlerin tanısında kullanılan muayene ve tanı yöntemleri ÅŸunlardır.

Muayene: Ciltteki renk, biçim ve yapı deÄŸiÅŸiklikleri, ÅŸiÅŸlik ve ciltteki lekeler, doktor tarafından dikkatle muayene edilir.

Biyopsi: Ciltte görülen normal dışı büyümeden parça alınarak, bu parçada kanser hücrelerinin olup olmadığı patoloji uzmanı tarafından mikroskop altında incelenir. Cilt kanseri tanısı konduktan sonra hastalığın diÄŸer bölgelere yayılıp yayılmadığının tespiti için bazı testlere baÅŸvurulabilir. Yassı hücreli kanserlerde lenf bezleri yayılımının tespiti için lenf bezi biyopsisi yapılabilir. Cilt kanserlerinin iyileÅŸme ÅŸansı; kanserin evresine, kanserin tipine, tümörün yeri ve boyutuna ve hastanın genel saÄŸlık durumuna baÄŸlıdır.

Evre 0 melanom dışı cilt kanserinde kanser hücreleri cildin en dış tabakası epidermiste yerleÅŸmiÅŸtir.

Evre I' de kanser hücrelerinin boyutu 2 cm' den küçüktür.

Evre II' de tümör 2 cm' den büyüktür.

Evre III' de ise tümör cildin altına doÄŸru kıkırdak tabakasına veya kaslara, kemiÄŸe veya komÅŸu lenf bezlerine yayılmış olabilir; ancak daha uzak bölgedeki organlara yayılmamıştır.

Evre IV' de ise tümör vücudun diÄŸer bölgelerine yayılmıştır.

Tedavi melanom dışı cilt kanserinin tipine, kanser öncülü lezyonların tipine baÄŸlıdır.

Tedavi

Melanom dışı cilt kanserleri ve aktinik keratozis tedavisinde temel olarak dört tedavi yöntemi vardır.

Cerrahi Tedavi; Farklı cerrahi tedaviler uygulanmaktadır.

Mohs Mikroskopik cerrahi yönteminde tümör ince tabakalar halinde çıkarılır ve cerrahi sınırda tümör hücrelerinin kalıp kalmadığı mikroskop altında incelenir. Bu yöntemde olabildiÄŸince az normal doku çıkarılması mümkün olabilmektedir, bu nedenle kozmetik sonuçların önemli olduÄŸu, yüz gibi bölgelerde tercih edilmektedir.

Basit eksizyon; tümörün bir miktar normal cilt dokusu ile birlikte çıkarılmasıdır.

TraÅŸ eksizyonda; ufak bir bıçak yardımı ile kanserli bölge cilt yüzeyinden traÅŸ edilir.

Elektrodiseksiyon ve küretaj; küret adı verilen keskin kaşık ÅŸeklinde bir aletle tümörlü cilt yüzeyi kesilir ve kanama elektrotlarla durdurulur. Elektrotlarla bu iÅŸlem cerrahi sırasında üç kez tekrarlanabilir.

Kryocerrahi; bu yöntemde küçük bir metal plaka donma derecelerine kadar soÄŸutulur ve daha sonra anormal hücrelerin bulunduÄŸu alana yerleÅŸtirilerek anormal hücreler yok edilir. Karsinoma in situ gibi erken evre cilt kanserierinin tedavisinde bu yöntemden faydalanılabilir.

Lazer Cerrahi; Anormal hücreleri yok etmek için lazer kullanılır .Dermabrazyonda ise cildin en üst tabakası küçük partiküller kullanılarak soyulur.

Radyoterapi; Yüksek enerjili X ışınları kullanılarak kanserli alanlar bölgesel olarak tedavi edilir. Radyoterapinin amacı kanserli hücreleri yok etmek ve tümörü küçültmek olarak özetlenebilir.

Kemoterapi: Kanseri tedavi etmenin baÅŸka bir yolu olan kemoterapi de kanser hücrelerini yok etmek için ilaçlar kullanılır. Hastalığın yayılımına göre ilaçlar damar yoluyla verilebileceÄŸi gibi organ içine ya da vücut boÅŸluklarına verilerek bölgesel olarak uygulanabilir. Melanom dışı cilt kanserlerinde kemoterapi krem veya losyon olarak cilde uygulanır. Vitamin A içeren retinoid adı verilen ilaçlar cilt kanserlerinin önlenmesi amacıyla kullanılmaktadır. Yassı hücreli cilt kanserlerinin tedavisinde retinoidlerin kullanılması halen araÅŸtırılmaktadır.

Fotodinamik Tedavi; Ä°laç ve lazer kullanılarak kanser hücrelerinin öldürülmesidir. Damar yoluyla verilen ilaç ışığa maruz kaldığında aktive olur ve kanser hücrelerinde daha fazla tutulan bu ilaç normal hücrelere zarar vermeden kanserli hücreleri öldürür.

Tedaviden Sonra Tedavi cevabının deÄŸerlendirilmesi için düzenli olarak kontrollere çaÄŸrılacaksınız. Doktorunuz kanserin tekrarlayıp tekrarlamadığını tespit etmek için size bazı testler uygulayacaktır. Bazal hücreli kanserler tedaviden sonraki ilk beÅŸ yıl içerisinde tekrarlama eÄŸilimindedir. Tedaviden sonraki beÅŸ yıl her altı ayda bir, daha sonra ise yılda bir cilt muayenesi tekrarlanmalıdır.

Yassı hücreli kanserler ise yayılma eÄŸilimindedir, tedaviden sonraki yıllarda her üç ayda bir cilt muayenesi tekrarlanmalıdır.

Yassı hücreli kanserler: Epidermisteki yassı hücrelerden kaynaklanır. Her 10 cilt kanserinden yaklaşık ikisi yassı hücreli kanserlerdir. Yassı hücreli kanserler sıklıkla cildin hemen altındaki yaÄŸ dokusuna yayılma eÄŸilimindedir ve nadiren de olsa lenf nodlarına ve vücudun uzak bölgelerine yayılabilir. Bunlar melanom dışı kanserlerdir.

Melanomlar ise daha nadir görülen cilt kanserleridir, melanom dışı kanserlerin vücudun diÄŸer bölgelerine yayılımı çok nadirken, melanomlar sıklıkla çevre dokuya ve vücudun diÄŸer bölgelerine yayılır. Aktinik keratozis ise zamanla cilt kanserine dönüÅŸebilecek özel bir cilt hastalığıdır. Fazla güneÅŸ ışığına maruz kalma sonucunda ortaya çıkan solar keratoz olarakta bilinen ciltte küçük, kaba ve pürüzlü, pembe-kırmızı ya da ten renginde lezyonlardır. Genellikle bir bulgu vermezler ve çok sık olmamakla birlikte kansere dönüÅŸebilirler. Aktinik keratoz gibi kansere dönüÅŸebilecek diÄŸer cilt lezyonlarının kansere dönüÅŸmeden çıkarılması gerekebilir, bu nedenle doktorunuza düzenli olarak kontrollere gitmelisiniz.

Bazı cilt tümörleri de iyi huyludur, nadiren kansere dönüÅŸürler. Bu tümörler; benlerin çoÄŸu, seboreik keratoz, hemanjiyoma, lipom ve siÄŸillerdir.

               Melanom dışı cilt kanserleri ve aktinik keratoz cilt deÄŸiÅŸlikleri ile karakterizedir. Ciltteki tüm deÄŸiÅŸiklikler melanom dışı kanserler ve aktinik keratozun bulguları olmamakla birlikte, ciltte deÄŸiÅŸiklikler görüldüÄŸünde doktora danışılmalıdır.

-İyileşmeyen iltihaplı lezyonlar

-Ciltte görülen; Küçük, kabarık, d&u